مقاله جامع دستگاه آسیاب | کاربرد دستگاه های آسیاب

دستگاه آسیاب چیست

کلمه ی اسیاب در زبان فارسی برگرفته از کلمه ی اس به معنی وسیله یا دستگاهی برای ریز و خرد کردن مواد گوناگون است. اس ها انواع گوناگونی دارند مانند: اس های ابی، اس های بادی، اس های دستی و غیره که به طور کلی در زبان گفتاری به تمامی انواع اس ها، اسیاب گفته میشود. دستگاه های اسیاب در خانه ها و در بسیاری از کارخانه جات، مراکز تولیدی و صنعتی وسیله ای لازم و با اهمیت به شمار می رود، که برای ریز کردن، خرد کردن و ساییدن مواد درشت و تبدیل انها به محصول هدف مورد استفاده قرار میگیرد.

 دستگاه آسیاب و اسباد ها

انواع معمول آسیاب ها که اکثر عموم با انها اشنا هستند دستگاه های آسیاب خانگی و آسیاب های اب و آسیاب های بادی هستند. در گذشته هدف از ساخت اولین آسیاب ها خرد کردن دانه های غذایی مانند گندم برای تهیه ی نان بوده است که به وسیله ی آسیاب های دستی یا دست اسها انجام می شده است و سپس با افزایش جمعیت اولین آسیاب های ابی ساخته شدند که از نیروی اب برای چرخاندن سنگ آسیاب استفاده می کردند.

بیشتر فضای آسیاب ها در درون زمین قرار دارد و تنها ورودی ها و نورگیر های ان نمایان است. محل نگهداری ارد، جوال گندم و استراحتگاه آسیابان درون زمین واقع شده است. در شهر میبد استان یزد آسیاب های زیادی وجود دارند که البته بیشتر شان به دلیل رسیدگی و نگهداری نکردن از انها در حال فروپاشی هستند. در گذشته از رودخانه ها و جوی هایی که از آسیاب های ابی میگذشتند برای اب تنی استفاده مینمودند.

اولین آسیاب های بادی نیز در منطقه ی سیستان ایران زمین ساخته شدند تا با استفاده از نیروی باد در مناطق بادخیز مواد و غلات را آسیاب نمایند. امروزه تعدادی از این اسبادها هنوز پا برجا مانده و حتی یک مورد از انها را تعمیر و مورد استفاده قرار داده و توانستند به وسیله ی ان گندم آسیاب نمایند. همچنین کم کم با پیشرفت علم و تکنولوژی اولین دستگاه های آسیاب برقی ساخته و وارد خانه ها و مراکز صنعتی و تولیدی شده و جای آسیاب های دستی را پر کردند.

معرفی انواع دستگاه های آسیاب

دستگاه های آسیاب که امروزه به منظور های متفاوت مورد استفاده قرار میگیرند از تنوع بالایی برخوردارند. از نظر شکل، موارد مصرف، طریقه ی آسیاب کردن و غیره، آسیاب ها را می توان به دسته های متفاوتی تقسیم نمود به طور مثال:

• از نظر کاربرد: دستگاه آسیاب مواد غذایی(صنعتی) و دستگاه آسیاب عطاری
• از نظر محل استفاده: دستگاه های آسیاب خانگی و دستگاه های آسیاب صنعتی
• از نظر شکل و کارایی: دستگاه آسیاب تیغه ای، چکشی، غلطکی، گردان، پره ای- دنده ای و گهواره ای

دستگاه آسیاب مواد غذایی: این دستگاه برای آسیاب مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد و در صنایع مختلف غذایی، فراوری محصولات غذایی و گیاهان دارویی یا تولید محصولات شیمیایی از ان استفاده میشود. به طور معمول برای تکمیل کار این دستگاه های آسیاب لازم است از دستگاه سنگ زنی نیز استفاده نمود.

با استفاده از دستگاه های آسیاب مواد غذایی یا نام دیگر ان دستگاه های آسیاب صنعتی میتوان انواع دانه های سخت مانند عدس و نخود و غلات مانند گندم و برنج یا حتی جو را آسیاب و خرد نمود.

دستگاه های آسیاب عطاری ها: از این آسیاب ها برای آسیاب ادویه جات مختلف مانند زنجبیل، زردچوبه، سماق، فلفل، هل، اویشن، تخم گشنیز، دارچین، میخک، خولنجان، سنگ نمک، جوز هندی، زیره، سنجد و غیره استفاده میشود. به طور کلی این آسیاب را به نام دستگاه های آسیاب زرد چوبه میشناسند. با استفاده از این وسیله که در مدل های متفاوتی تولید میشود میتوان مواد را به حالت خرد، پودر، نیم کوب یا حتی هسته شکن نمود.

دستگاه های آسیاب گندم و جو: این آسیاب ها نیز جزئی از آسیاب های مواد غذایی به شمار می روند امروزه افزایش نیاز به غذا به دلیل افزایش جمعیت موجب شده است که استفاده از روش های سنتی برای آسیاب گندم، جو و ذرت کافی و جواب گو نباشد، دستگاه های آسیاب کارخانه جات با بالا بردن سرعت تولید ارد، امکان تهیه ی مواد غذایی ضروری مانند نان را به میزان مورد نیاز برای ما فراهم کرده اند. اولین آسیاب ها نیز در طول تاریخ با هدف خرد کردن غلات برای تهیه ی نان به جود امد و ساخته شد.

دستگاه های آسیاب قهوه (گرایندر): برای پودر نمودن دانه ی قهوه و تهیه ی پودر قهوه ی با کیفیت لازم است که این کار توسط دستگاه مناسب با کیفیتی انجام شود تا نتیجه ی نهایی نیز مطلوب باشد. استفاده از قهوه ی تازه آسیاب شده عطر و طعم بهتری نسبت به پودرهای اماده قهوه دارد. به همین دلیل است که امروزه در تمامی کافی شاپ ها و یا اکثر خانه ها با خرید دستگاه آسیاب قهوه ی مناسب سعی در تولید پودر قهوه ی خوش عطر و خوش طعم تر دارند.

دستگاه های آسیاب شکلات: برای آسیاب شکلات از دستگاه های آسیاب غلطکی میکرونیزه استفاده میشود که یکی از پرکاربرد ترین نوع دستگاه های آسیاب تولیدی ها به دلیل سرعت بالا و کترل بالای اندازه ی ذرات است. در تهیه ی یک آسیاب غلطکی میکرونیزه باید به دینامیک جریان در بین دو غلطک، ارتعاش و انتقال حرارت دستگاه، مشخصات فیزیکی مواد اولیه و غیره توجه نمود و سپس اقدام به خرید دستگاه کرد.

دستگاه های آسیاب قنادی: از این دستگاه ها در قنادی ها و شیرینی پزی ها استفاده میشود که دانه های شکر را با استفاده از ان تبدیل به پودر نموده و در پخت شکلات، بیسکوییت، شیرینی و غیره از ان استفاده مینمایند. پودر بودن شکر برای تهیه ی شیرینی جات بسیار اهمیت دارد و آسیاب های شکر در ابعاد متفاوت تا ۱۰۰ کیلوگرم شکر را میتوانند آسیاب نمایند.

دستگاه های آسیاب مواد نرم(آسیاب تیغه ای): از این دستگاه آسیاب برای پودر نمودن مواد غذایی نرم تر مانند سیر و سبزیجات خشک شده استفاده میشود که معمولا این نوع از دستگاه ها، آسیاب های تیغه ای هستند که با استفاده از این تیغه های تیز عمل خرد کردن را انجام میدهند. از این آسیاب ها در مقیاس های بزرگ و صنعتی نیز استفاده میشود.

دستگاه های آسیاب دانه ها و مغز ها(آسیاب چکشی): این آسیاب ها بر خلاف آسیاب های تیغه ای، با ضربه زدن به حالت چکشی عمل آسیاب کردن را انجام میدهند. از این آسیاب های چکشی برای پودر کردن قهوه، فندق، گردو و غیره استفاده میشود. از این نوع دستگاه آسیاب در کارخانه جات تولید ادویه و یا تولید طعم دهنده های غذایی استفاده می شود. در این دستگاه میزان شکسته شدن مواد به سرعت ضربه ی چکش ها، تعداد چکش های دستگاه، میزان سایش انها، کیفیت مواد خوراکی و غیره بستگی دارد.

دستگاه های آسیاب غلطکی: از این آسیاب ها برای خرد کردن مواد و دانه های فیبری استفاده میشود.این نوع آسیاب دانه ها را به شکل ورقه ای تبدیل میکند و برای هر غلات باید از یک دستگاه آسیاب غلطکی استفاده نمود. به طور مثال اگر هم زمان دو نوع دانه ی غلات داشته باشیم باید برای هر نوع از یک آسیاب غلطکی به شکل جداگانه استفاده نمود.

دستگاه های آسیاب گردان: این نوع آسیاب ها به شکل یک استوانه مخروطی است که حول یک محور افقی میگردد و از این نوع آسیاب ها برای خرد کردن مواد سخت و نیمه سخت استفاده میگردد. به این صورت که با چرخش آسیاب، مواد درون استوانه به کمک عوامل موثر بر خرد کردن درون دستگاه، آسیاب میشوند. از این آسیاب در کارخانه جات صنایع متالوژی، تولید مواد شیمیایی، فراوری مواد معدنی و فراوری مواد هسته ای استفاده میشود. آسیاب های گردان بر دو نوع اند گلوله ای و میله ای و از آسیاب های گلوله ای در مراکز ازمایشگاهی و مراکز صنعتی استفاده میشود. همچنین هر کدام از این دستگاه های ازمایشگاهی و صنعتی خود به دو مدل تولید میشوند.

دستگاه های آسیاب پلاستیک: در فرایند بازیافت پلاستیک ها مهمترین بخش، آسیاب پلاستیک ها میباشد. طی این فرایند مواد پلاستیکی مختلف توسط دستگاه به قطعات کوچکتر تبدیل شده و اصطلاحا به ان پرک گفته میشود. عواملی که بر سرعت کار دستگاه تاثیر دارند جنس تیغه ها، تعداد انها، سرعت موتور الکتریکی دستگاه، ابعاد محفظه ی برش و نوع ماده ی پلاستیکی وارد شده به دستگاه برای آسیاب است.

انواع روش های آسیاب کردن در صنعت

در مراکز صنعتی با توجه به نوع مواد آسیاب کردن به دو روش خشک سابی و تر سابی انجام میشود.

آسیاب کردن به روش خشک سابی: زمانی که لازم است مواد آسیاب شونده بعد از آسیاب شدن خشک شوند یعنی به عبارت دیگر محلول در اب هستند از آسیاب های خشک استفاده میشود. در مناطقی که با کمبود اب مواجه هستند این روش مناسب است. با این حال مشکلاتی مانند تولید گرد و غبار به دلیل خشک شدن مواد و تخلیه ی فاضلاب نیز برای این روش وجود دارد.

آسیاب کردن به روش ترسابی: در استفاده از این روش برای آسیاب مواد در صنعت باید از یک سیال برای تهیه ی دوغاب از مواد استفاده نمود و مقدار اب قابل توجهی نیز برای آسیاب کردن به این روش نیاز است. هرچه میزان درشتی مواد اولیه آسیاب شونده بیشتر باشد، مقدار اب کمتری مورد نیاز است و هرچه مواد ریز تر باشند به میزان اب بیشتری نیاز است تا مواد به جریان در بیایند.

مزایای آسیاب نمودن به روش ترسابی نسبت به روش خشک سابی

مزایای استفاده کردن از روش تر سابی نسبت به روش خشک سابی شامل موارد ذیل میباشد:

ـ نداشتن مشکل گرد و غبار

ـ اندازه دانه ی ریزتر

ـ حمل و نقل اسان تر

ـ زمان سایش کمتر

ـ ظرفیت آسیاب بیشتر

ـ امکان استفاده از الک تر

دستگاه های آسیاب رومیزی و کاربردهای انها

آسیاب های رومیزی به دلیل کوچک تر بودن ابعادشان نسبت به آسیاب های بزرگ طرفداران بیشتری برای استفاده دارند همچنین این آسیاب ها را با نام های دیگری همچون آسیاب های ازمایشگاهی، آسیاب های مخزنی، آسیاب های الاکلنگی یا گهواره ای نیز میشناسند.

از آسیاب های رومیزی در مراکز مختلفی مانند ازمایشگاه ها، عطاری ها، قنادی ها، اشپزخانه ها و غیره استفاده میشود. همچنین این دستگاه در ابعاد مختلف مدل های متنوع و با قدرت های متفاوت تولید میشود.

دستگاه های آسیاب گهواره ای و مخزنی: در تولید این دستگاه های آسیاب از توری یا الک استفاده نشده است و در آسیاب های مخزنی شما باید مواد را درون آسیاب بریزید و سپس دستگاه را روشن نموده و پس از مدت کوتاهی دستگاه را به چپ و راست تکان دهید تا مواد مخلوط و جا به جا شوند و همه ی انها با تیغه برخورد کنند و خرد شوند. برای استفاده کردن از این نوع دستگاه های آسیاب و برای جلوگیری از زیاد ماندن مواد درون دستگاه بهتر است که دستگاه را خاموش کرده و با استفاده از یک الک مواد را از یکدیگر جدا نمود و مواد درشت را دوباره آسیاب کرد. البته برای مواد نرم نیاز به این کار نمی باشد زیرا با یک بار الک کردن تمام مواد یک دست پودر میشوند.

آسیاب های توری دار: وجود توری یا الک ها در این آسیاب های چکشی و تیغه ای دوبل موجب میشود تا مواد پودر شده از مواد دیگر جدا و از آسیاب خارج شوند و بعد از اتمام کار دستگاه دیگر نیازی به الک دوباره ی مواد وجود نداشته باشد. آسیاب های توری دار بهترین وسیله برای آسیاب مواد سخت، خشک و شیمیایی مانند سنجد، هسته خرما، زردچوبه و غیره است.

آسیاب های ایستاده: این آسیاب ها دارای یک ورودی و یک خروجی می باشند تا بتوان به طور مداوم و بی وقفه از انها استفاده نمود.

موارد استفاده از دستگاه های آسیاب

به طور کلی آسیاب ها برای خرد کردن، پودر کردن، بلغور کردن، نیم کوب کردن و غبار کردن در موارد ذیل استفاده میشوند:

ـ در داروسازی شیمیایی و گیاهی از این دستگاه ها برای تهیه ی داروها و قرص ها استفاده میشود.

ـ برای تهیه ی انواع ارد گندم، برنج، جو و ذرت در کارخانه جات تولیدی با ابعاد بزرگ و تعداد بالا از آسیاب های غلطکی یا والس ها استفاده میگردد. امروزه دستگاه های آسیاب برنج تولید شده اند که دیگر نیاز به رفتن به کارخانه جات برنج کوبی را برطرف کرده است.

ـ تهیه ی غذای دام و طیور و ماهی ها در مزارع پرورشی نیازمند خرد کردن مواد غذایی توسط دستگاه های آسیاب و سپس فرموله نمودن انها است.

ـ در عطاری ها و صنایع غذایی برای تهیه ی پودر و هسته کردن و خرد کردن مغز های غذایی از آسیاب استفاده میشود.

ـ از دستگاه های آسیاب خانگی نیز برای تهیه ی پودر و خرد کردن مواد غذایی مختلف به منظور تهیه ی مواد اولیه ی غذا ها و شیرینی جات استفاده میوشد.

اجزای تشکیل دهنده ی دستگاه های آسیاب

اجزای تشکیل دهنده ی آسیاب ها با توجه به نوع و مدل دستگاه ها با یکدیگر متفاوت هستند اما به طور کلی شامل موارد زیر هستند:

بدنه ی دستگاه آسیاب: بدنه ی دستگاه که قسمت های موتور و تیغه درون ان قرار گرفته اند و معمولا استوانه ای شکل میباشند.

در پوش دستگاه آسیاب: وجود این در پوش مانع از ان میشود که در زمان روشن بودن دستگاه مواد به بیرون پاشیده شوند.

تیغه های دستگاه آسیاب: تیغه ها شامل دو نیم تیغه هستند که تنها از یک جهت تیز هستند و معمولا از جنس فولاد و ضد زنگ هستند.

قسمت نگهدارنده ی تیغه: کاسه ی دستگاه های آسیاب بر روی این قسمت قرار گرفته و تیغه ها را به موتور متصل میکند.

آسیاب های بشقابی و یا دستی که به روش سنتی مواد را آسیاب میکردند، از اجزای زیر ساخته میشوند:

سنگ ثابت: به سنگ زیرین که مواد آسیاب شونده را بر روی ان قرار میدهند و حرکت نمیکند سنگ ثابت دستگاه های آسیاب گفته میشود.

سنگ متحرک آسیاب: به سنگی که بر روی سنگ ثابت میلغزد و مواد روی سنگ ثابت را آسیاب میکند سنگ متحرک آسیاب گفته میشود

دسته ی آسیاب: محل قرار گیری ان بر روی سنگ متحرک است و با استفاده از این دسته و وارد کردن نیرو به ان میتوان سنگ متحرک را بر بروی سنگ ثابت به حرکت دراورد.

تفاوت آسیاب های دستی و آسیاب های برقی

آسیاب های دستی نسبت به دستگاه های آسیاب برقی قیمت مناسب تری دارند و میتوان با هزینه ی کمتری یک دستگاه آسیاب مناسب را برای فعالیت خود تهیه نمایید. با این حال میزان یک دستی پودر به دست امده از آسیاب مواد غذایی با دستگاه آسیاب برقی بسیار بهتر از آسیاب دستی است. از نظر اندازه نیز آسیاب های دستی معمولا کوچکتر از آسیاب های برقی هستند و فضای کمتری در اشپزخانه را اشغال میکنند اما باید این را هم در نظر گرفت که استفاده از آسیاب های برقی نیاز به صرف انرژی و زمان به اندازه ی آسیاب های دستی ندارند و سرعت و راحتی کار با دستگاه های آسیاب برقی بیشتر است. همچنین باید گفت که اگر مصرف روزانه از دستگاه های آسیاب دارید و یا انکه مقادیر زیادی مواد اولیه برای آسیاب دارید بهتر است که به جای آسیاب های دستی به فکر خرید دستگاه آسیاب مناسب باشید

اصول استفاده و نگهداری از دستگاه های آسیاب

دستگاه های آسیاب به دلیل انکه تنوع کارایی و مدل بالایی دارند شرایط نگه داری برای هر کدام از مدل ها ممکن است نکات بیشتر و یا کمتری را در بر داشته باشد اما به طور کلی برای انکه دستگاه آسیاب شما عمر بیشتری داشته باشد میتوان نکات ذیل را رعایت نمود:

ـ به هیچ عنوان پس از استفاده از دستگاه های آسیاب قطعات و لوازم دستگاه را با اب جوش نشویید.

ـ قسمت اصلی دستگاه که موتور درون ان قرار گرفته است به هیچ عنوان نباید درون اب قرار بگیرد.

ـ قطعات شسته شده ی دستگاه را به منظور خشک کردن نباید در معرض حرارت مستقیم اتش و شعله قرار دهید.

ـ در استفاده از مواد سخت برای آسیاب نمودن باید به ظرفیت و میزان مقاومت تیغه ی دستگاه دقت نمود.

ـ از ریختن یخ در دستگاه های آسیاب که تیغه ی انها توانایی خرد کردن یخ را ندارد خود داری کنید.

نکات مهم در زمان خرید دستگاه های آسیاب

ـ اگر برای تهیه ی مکمل ها و مواد غذایی در خانه به دستگاه های آسیاب احتیاج دارید با توجه به میزان کار و استفاده تان از دستگاه میتوانید مدل های ارزان تر و مناسب با بودجه ی خود بیابید و خریداری نمایید.

ـ برای تهیه ی شیرینی، کیک و نان در خانه بهتر است که مدل های با کیفیت دستگاه آسیاب را تهیه نمایید زیرا در دستور تهیه ی این مواد غذایی میزان مناسب آسیاب بودن مواد تشکیل دهنده تاثیر مستقیم بر نتیجه ی کار شما خواهد داشت.

ـ با توجه به وسعت کارایی دستگاه های آسیاب و تنوع بالای مدل های این دستگاه با توجه به کاربردشان میتوان با شناخت بیشتر از نحوه ی کار این دستگاه مدل مناسب با فعالیت خود و یا کارخانه را انتخاب نمود.

ـ در خرید دستگاه های آسیاب باید به میزان حجم کار دقت نمود و با استفاده از اطلاعات کامل اقدام به خرید دستگاه آسیاب مورد نیاز نمود.

ـ علاوه بر توان مالی نکته ی دیگری که در زمان خرید دستگاه آسیاب مناسب باید به ان دقت نمود این است که، فضای در نظر گرفته شده برای این دستگاه به چه میزان است و با توجه به این موضوع دستگاهی مناسب با فضای مورد نظر را انتخاب نمود.

ـ ایمنی دستگاه نیز یکی دیگر از نکاتی که باید در زمان خرید به ان دقت کنید همچنین طول عمر قطعات نیز باید مد نظر قرار بگیرد و با توجه به حجم کار و نیاز به استفاده از دستگاه باید مدلی مناسب انتخاب نمود. برندهایی که بتوانند خدمات پس از فروش بهتری ارائه دهند باید در اولویت خرید قرار بگیرند.

ـ از دیگر پارامتر هایی که در زمان خرید دستگاه آسیاب باید به ان دقت کرد، میزان صدای موتور، میزان مصرف انرژی دستگاه، وزن خود دستگاه و اندازه ی موتور و همچنین سهولت در استفاده کردن از ان است. خریدن دستگاهی که به دلیل سخت بودن استفاده کردن از ان سالی دو یا سه بار به کار گرفته شود به هیچ عنوان مقرون به صرفه نخواهد بود.

گارانتی و خدمات پس از فروش دستگاه آسیاب

یکی از نکات مهم در زمان خرید دستگاه آسیاب مناسب توجه به گارانتی دستگاه و خدمات پس از فروش ان است. بهترین آسیاب دستگاهی است که علاوه بر کیفیت داشتن پودر خروجی دسترسی به قطعات با هزینه ی کم و زمان کم امکان پذیر باشد.

وظیفه ی تولید کنندگان دستگاه ها است که برای خدمات پس از فروش خود نیز برنامه داشته و جواب گو باشند به همین دلیل است که بهتر است در زمان خرید دستگاه برندهایی را مد نظر قرار دهید که حتی در زمان بروز مشکل برای دستگاه بتوانید با انها ارتباط برقرار کرده و به نمایندگی های ان دسترسی داشته باشید.